Là mạng xã hội có nhiều người dùng nhất hành tinh nhưng Facebook - "con cưng" của hãng Meta Platforms Inc. (Mỹ) - đang phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ đối thủ mạng xã hội video ngắn TikTok (Trung Quốc). Nhật báo Mỹ Wall Street Journal đưa ra thông tin TikTok trở thành ứng dụng được tải xuống nhiều nhất trong năm 2021 và vượt qua Instagram về mức độ phổ biến với người dùng trẻ tuổi.

Tham vọng của gã khổng lồ

Gã khổng lồ Meta Platforms Inc. còn bị ảnh hưởng tiêu cực từ một tính năng bảo mật được hãng Apple Inc. giới thiệu vào năm ngoái gây ra gián đoạn kinh doanh trong lĩnh vực quảng cáo kỹ thuật số. Giá trị thị trường của Meta Platforms Inc. đã giảm hơn 300 tỉ USD vào tháng 2-2022.

Trong khi đó, TikTok chỉ sau vài năm ra mắt đã trở nên phổ biến khi cho phép người dùng tạo video, chỉnh sửa nội dung thú vị và chia sẻ trên ứng dụng, thậm chí có thể bán được trên thị trường. Nội dung đăng tải trên TikTok đa dạng về chủ đề, dễ dàng thực hiện các thao tác comment (nhận xét), like (thích)… Nhờ đó, một lượng người dùng trẻ, trong đó có không ít trẻ em, say mê nền tảng mạng xã hội video dạng ngắn này, dù nơi đây chứa không ít nội dung xấu độc, gây ảnh hưởng đến tâm lý, nhân cách.

Bối cảnh đó khiến gã khổng lồ Facebook buộc phải nghiên cứu những chiến lược cạnh tranh mới, trong đó có việc tung ra tính năng video ngắn Reels (Facebook Reels) cho người dùng toàn cầu. Tính năng Reels cho phép người dùng điều chỉnh thời lượng quay video tối đa đến 1 phút, điều chỉnh tốc độ quay nhanh hoặc chậm, cắt đoạn video mới quay hoặc thêm video tùy thích; thêm nhạc, giọng nói vào video hay giảm âm thanh gốc; chèn sticker, ảnh động hoặc nội dung khác vào video… "Tính năng video ngắn Reels đã trở thành định dạng nội dung phát triển nhanh nhất của Meta từ trước đến nay" - Giám đốc điều hành Meta Platforms Inc. Mark Zuckerberg nhấn mạnh.

Đại diện Meta còn cho hay giao diện Reels có một số tùy chọn cho quảng cáo và nhiều tùy chọn khác sẽ ra mắt trong tương lai gần. Các tùy chọn quảng cáo này bao gồm quảng cáo lớp phủ (overlay ads), quảng cáo biểu ngữ (banner ads) và quảng cáo hình dán (sticker ads). Meta cũng đã thử nghiệm quảng cáo hiển thị nội dung và quảng cáo toàn màn hình trên Facebook Reels và sẽ tung ra toàn cầu trong những tháng tới. Đặc biệt, Meta dự kiến dành 1 tỉ USD cho chương trình tiền thưởng Reels Play để trả cho những người tham gia sáng tạo nội dung nếu đạt đủ điều kiện, với mức 35.000 USD/tháng.

Meta còn đang khám phá các cách giúp người sáng tạo chia sẻ video Reels dễ dàng hơn, chẳng hạn đăng tải chéo giữa Facebook và Instagram. Người dùng có thể tìm thấy Facebook Reels trong trang chính Facebook, trong tab "Nhóm" và "Xem". "Tính năng Facebook Watch vẫn sẽ tiếp tục tồn tại nhưng chúng tôi tin rằng có tiềm năng to lớn cho Reels trên Facebook. Các tính năng này sẽ mang lại nhiều lợi ích cho người dùng" - bà Maren Lau, Phó Giám đốc khu vực của Meta tại Mỹ Latin, khẳng định.

Facebook Reels tranh đua TikTok - Ảnh 1.

Việc Facebook chạy đua theo TikTok khi tung ra tính năng video ngắn Reels có thể làm mạng xã hội này mất đi bản sắc. Ảnh: BẰNG HƯNG

Người dùng chưa mặn mà

Tham vọng là vậy nhưng dường như phản ứng của người dùng dành cho Facebook Reels chưa thật sự tích cực, trong đó có người dùng Việt Nam. Tại một trang cộng đồng trên Facebook có tên "Insight mất lòng", cách đây ít ngày, một thành viên đăng status (trạng thái) bày tỏ thất vọng về giao diện của Reels và nhanh chóng nhận được nhiều lượt tương tác đồng tình ở phần comment. Đa phần người dùng đánh giá giao diện của Reels xấu, chất lượng video tệ, nội dung nhàm chán, tính năng bấm tắt tiếng gây khó chịu…, trong khi chỉ số ít cho rằng video trên Reels có nội dung hay, ít toxic (độc hại) hơn so với video của TikTok.

Theo ông Nguyễn Ngọc Long, người sáng lập thương hiệu Truyền thông Trăng Đen, dù Facebook vẫn dẫn đầu về số lượng người dùng song khó lòng có thể cạnh tranh với TikTok về tốc độ tăng trưởng người dùng mới và sức hút với người dùng trẻ. Nguyên nhân là bởi Facebook đã phát triển đến mức gần hết dư địa và bộc lộ nhiều hạn chế như không kiểm soát được tin giả, không chặn được nội dung độc hại hoặc dường như không muốn chặn các nội dung này để chạy theo lợi nhuận. Mặt khác, vũ khí cạnh tranh của mạng xã hội có người dùng lớn nhất thế giới này chưa đủ sức "đấu" lại TikTok, thể hiện qua tính năng Reels còn khá mờ nhạt, nhiều hạn chế.

"Chạy theo TikTok bằng cách đưa ra tính năng video ngắn tương tự chỉ là cách Facebook giữ chân người dùng cũ, không thể lôi kéo người dùng mới. Giá trị cốt lõi của Facebook là tập trung vào các mối quan hệ, kết nối người thân, bạn bè, đồng nghiệp... và phân phối các nội dung được người dùng đăng tải đến cộng đồng này. Trong khi đó, TikTok ra đời để kết nối những người có chung sở thích xem một nội dung nào đó và phân phối video đến một nhóm người khổng lồ. Bằng tính năng Reels, Facebook đang thay đổi cách phân phối video của mình song nếu sa đà và coi đây là nội dung phát triển chính, Facebook sẽ rời xa giá trị cốt lõi và "cái chết" được báo hiệu sẽ đến sớm hơn" - ông Long phân tích.

Cũng theo chuyên gia truyền thông Nguyễn Ngọc Long, 2 nền tảng mạng xã hội này sẽ là 2 lãnh địa khác nhau, thu hút người dùng có sở thích và mối quan tâm khác nhau. Do vậy, trong tương lai gần, Facebook vẫn sở hữu lượng người dùng nhiều nhất. Song với cách chạy theo sau những tính năng của "đối thủ" thì Facebook đang tỏ ra lép vế rõ rệt. "Khi ra mắt tính năng Reels, Facebook đã điều chỉnh thuật toán để bảo đảm độ hấp dẫn cũng như khả năng lan tỏa ngang với TikTok nhưng chắc chắn không lôi kéo được người sáng tạo nội dung từ TikTok. Thực tế cho thấy 90% video trên Reels được đưa từ TikTok sang, rất ít nội dung sáng tạo mới. Do đó, thay vì chạy theo một nền tảng khác, Facebook ngoài con đường thôn tính đối thủ thì chỉ còn cách trung thành và phát triển những giá trị cốt lõi của mình" - ông Long nhìn nhận.

Bản thân Giám đốc điều hành Mark Zuckerberg tuy tự tin với tốc độ phát triển nhanh của tính năng video ngắn Reels song cũng thừa nhận TikTok vẫn là đối thủ đáng gờm. "Phạm vi tiếp cận khổng lồ của Facebook và Instagram mang lại cho Meta cơ hội giúp Reels có thể tiếp cận nhiều người dùng hơn đáng kể so với TikTok. Câu hỏi đặt ra là mọi người sẽ tận dụng điều này hay bỏ qua nó bởi vì TikTok vốn quen thuộc hơn?" - nhật báo Wall Street Journal bình luận. 

HOÀI DƯƠNG - BẰNG HƯNG